Janari-intoxikazioak eta digestio- eta arnas-aparatuko gaixotasunak.

2 saio izango duzue lana egiteko.
Binaka, gaixotasun bat aukeratuko duzue eta nik emandako gmail kontuan aurkezpenak egiteko programa irekiko duzue.
Bikote bakoitzak bertan egingo du bere lana eta hor geldituko da. Gogoratu etxetik ere elkarrekin egin dezakezuela lana.
Gaixotasunari buruzko informazioa nik eskainitako web guneetan eta ZUEK bilatutakoetan aurkituko duzue.

AURKEZPENAK.

Diapositiba bakoitzean gehienez esaldi bat idatziko duzue. Inportantea irudiak, argarzkiak, grafikoak ...dira. Gero azalpenak zuek ahoz emango dituzue, irakurri gabe.
Azkenengo diapositiban bibliografia jarriko duzue.

Gmail kontuan denon artean betetzeko dokumentua ere badago.
Bertan bikote bakoitzak bere gaixotasunari buruzko informazioa  idatzi behar du.
Besteok dokumento horretan dagoen informazioa eta lanak aurkezterakoan emandako azalpenetatik ikasiko dugu.

Lantzeko GAIXOTASUNAK: azaldu behar duzue zein den gaixotasun bakoitzaren eragilea (zergatik sortzen den), zein organori eragiten dio, sintomak, gaixotasunaren prozesua, sendatzeko tratamendua, botikak...

• SALMONELOSIA:
• BOTULISMOA:
• TENIASIA.
• PESTIZIDEN BIDEZKO KUTSADURA.

• ALERGIAK
• infografia
• alergiak.
• euskeraz.
• HORTZETAKO TXANTXARRA.
• txantxarra.
• GASTROENTERITISA.
• gastroenteritisa
• APENDIZITISA.
• apendizitisa
• HEPATITISA.
• hepatitis a
• PANKREATITISA.
• pankreatitisa
• BEHAZUN-HARRIAK 
• euskeraz
• behazun-hariak.
• ZELIAKIA.
• zer den.
• euskeraz.
• elika
• glutenik gabeko elikagaiak.
• DIGESTIO-APARATUAREKIN LOTUTAKO OHITURA OSASUNGARRIAK.
• ohitura osasungarriak

• HOTZERIA ETA GRIPEA.
• gripea.
• OMS
• PNEUMONIA.
• pneumonia
• birikak
• ASMA.
• asma.https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/000141.htm
• BRONKITIS KRONIKOA.
• BIRIKA MINBIZIA.
• birika minbizia.
• tabakismoa eta minbizia.
• BIRIKA ENFISEMA.
• enfisema.
• ARNAS APARATUAREKIN LOTUTAKO OHITURA OSASUNGARRIAK
• nola arnastu. infografia

DIGESTIOA ETA ARNASKETA

Digestioa lantzeko hainbat bideo eta animazio interesgarriak:

Beha ezazu epiglotis-aren jokabidea, irenstean; laringeaixten da eta horrela elikagai solido eta likidoak ez doaz trakearantz.

Nutrizioa eta digestioa

Duodeno-ra jariatzen dira urin pankreatikoa eta behazuna (gibeletik), elikagaien deskonposaketa eta disoluzia ahalbidetzeko.

Animazioa: SARTUUUU!!!

Lotura - Digestio organoak - Ingelesez

Zer jan duzu? - Egin ibilbidea

ARNASKETA.

Arnas aparatuaren anatomia

Non daude ahots kordak?

Zer arnasten dugu?

Arnas-aparatuko anatomiaren galdetegia zuzenduta:

abenduak 7, 46-47 orrialdeak:

ARNAS APARATUA.

1. Zer dira birika albeoloak?. Marraztu.

-Bronkioloen bukaeran dauden eta zaku-itxura duten egiturak dira.

2. Nolakoa dira haien paretak?.

-Zelula-geruza bakarrekoak eta odol-kapilarrez daude inguratuta.

3. Non gertatzen da gas-trukea?.

-Birika-albeoloetan eta,

-Ehunetan

4. Zein prozesuren bidez?.

-Difusio prozesuaren bidez.

5. Zein noranzkoan zeharkatzen dute gasek mintz zelularrak?.

-Gas kontzentrazio handian dauden tokitik , gas kontzentrazio txikian daudenera.

6. 2 birikek bolumen berbera dute?.

-Ez, ezkerrekoa txikiagoa da.

7. Zergatik?.

-Eskubikoa 3 gingil (lobulu) ditu eta ezkerrekoak 2 , bihotzari lekua uzteko.

8. Zein egiturek mugatzen dituzte birikak?.

-Kaxa torazikoa-k eta

-Diafragma-k.

9. Zein egiturek babesten dituzte birikak?.

-Saihetsek eta,

-Pleurak

kaixo ikasleok, hemen duzue gaur zuzendutako taula:

DIGESTIO FASEA	Organoa	Digestio mota:	Xurgatzen da:	URINA	ELIKAGAIEN BILAKAERA		Elikagaiak hartzen duen izena
MURTXIKATZEA	ahoan	-mekanikoa			-Almidoiaren digestioa hasi		Elikadura-boloa
LISTUZTAKETA	ahoan	-kimikoa		-Listua
IRESNSKETA	ahoa-faringea	-mekanikoa: mugimendu peristaltikoak					Elikadura-boloa
URDAILEKO DIGESTIOA	Urdailean	kimikoa		-Urdail-urina (Az.kloridriko + entzimak	-Proteinen digestioa hasi		KIMOA
HESTEKO DIGESTIOA	Heste meharra (duodeonan)	kimikoa		-Behazuna. -Pankrea-urina -Heste-urina.	-Gantzen digestioa. -Gluzidoen digestioa bukatu. -Proteinen digestioa bukatu.		KILOA
XURGAPENA	Heste meharra		gluzidoak, lipidoak eta proteinak				KILOA
	Heste lodia		-ura. -gatz mineralak. -bItaminak.				GOROTZA
LIBRATZEA	Heste lodia-uzkia						GOROTZA

Kaixo ikasle maiteok:

Hemen duzue agindutako ariketa zuzenduta.

Aste buru hona pasa bio-geo ikasi eta gero.

1  DIGESTIO-APARATUA (42-43-44-45)

1. Zein da digestio-aparatuaren funtzioa?.

-Elikagaiak digeritzea eta mantenugaiak xurgatzea.

1.1 DIGESTIO-APARATUAREN ANATOMIA:

2. Zein 2 atalek osatzen dute digestio-aparatua?.

-Digestio-hodia.

-Digestio-guruinak.

3. Zerrendatu ordenean digestio-hodia osatzen duten organoak.

-Ahoa.

-Faringea.

-Hestegorria.

-Urdaia.

-Heste meharra.

-Heste lodia.

4. Zergatik deitzen zaie Listu-guruinei, gibelari eta pankreasi guruin erantsiak?.

-Janaria ez delako bertatik pasatzen

5. Zein da, orokorrean, digestio-guruinen funtzioa?.

-Beren jariakinak digestio-hodira jariatzea.

6. Zein dira digestio-guruinak?.

-Listu-guruinak.

-Gibela.

-Pankrea.

-Urdail-guruinak.

-Heste-guruinak.

7. Digestio-aparatuko zein hodi zati partekatzen da arnas aparatuarekin?

-Faringea.

8. Nola deitzen da hestegorria eta urdaia lotzen duen esfinterra?.

-KARDIA.

9. Eta urdaia eta heste-meharra lotzen duen esfinterra?.

-PILOROA.

10.  Zein zati bereizten dira heste meharrean?.

-Duodenoa.

-Jeiunoa.

-Ileona

11. Eta heste lodian?.

-Itsua.

-Kolona.

-Ondestea.

12. Zein organotan daude xurgapen azalera handitzeko tolesdurak?.

-Heste meharrean.

13. Zein izen dute tolesdura horiek?

-Heste-biloak.

14. Zerez inguratuta daude?

-Odol-kapilarrez eta Linfa-kapilarrez.

15. Zein da hauen funtzioa?

-MANTENUGAIAk xurgatu.

16. Zer da apendizea?

-Heste itsuak duen irteerarik gabeko luzakina.

17. Digestio-guruinetan zein dira organoak?.

-Listu-guruinak. (listua jariatzen dute)

-Gibela. (Behazuna jariatzen du, baina funtzio gehiago ditu):

-Pankrea. (Pankrea urina jariatzen du baina funtzio gehiago ditu).

18. Eta zein dira zelulak-jariakorrak?.

-Urdail-guruinak.

-Heste-guruinak.

19. Zein organoek jariatutako urinak jariatzen dira duodenora?.

-Gibelak jariatutako behazuna (bilis-a).

-Pankreak jariatutako pankrea-urina.

20. Zenbat urin sortu eta jariatzen dira digestio-aparatuan?. Zeintzuk?.

• Bost:
• Listua.
• Behazuna.
• Pankrea -urina.
• Urdail-urina.
• Heste-urina.

21. Eta digestio-hodian?. Zeintzuk?

2:

• Urdail-urina.
• Heste-urina.